زیرآسمان نروژ: شاید یکی از بزرگترین چالش های خانواده های مهاجر و بویژه تازه وارد در نروژ، رویارویی با یک پدیده اجتماعی در نروژ به نام سازمان حمایت از حقوق کودکان در نروژ (به زبان نروژی: بارنه ورن Barnevern) باشد. بارنه ورن سازمانی دولتی ست که مسئولیت ارائه خدمات رفاهی و بهزیستی به کودکان در نروژ را دارد اما اشتباه نکنید چون حیطه اختیارات و وظایف این سازمان با حیطه اختیارات و وظایف سازمان بهزیستی در ایران یا سایر کشورهای آسیایی بسیار متفاوت است.

بر اساس قوانین موجود در نروژ، این سازمان در صورتی که تشخیص دهد خانواده هایی فاقد صلاحیت اخلاقی یا اجتماعی لازم برای بزرگ کردن کودک در بستری مناسب هستند، می تواند (حتی با توسل به زور در صورت لزوم) فرزندان را در هر زمانی و در هر شرایطی از آنها بگیرد. درصورت لزوم مثلا در مواردی که پدر یا مادر فرزند یا فرزندان مانع اقدام دولت شوند، حتی وزارت دادگستری و امنیت عمومی نروژ هم با ارائه خدمات از سوی پلیس از این سازمان حمایت می کند و این سازمان می تواند فرزند یا فرزندان این خانواده ها را در صورت لزوم تا زمانی که صلاح بداند در مراکز بهزیستی یا پرورشگاه ها نگه دارد و در بسیاری موارد شکایت ها به جایی نمی انجامد.

کودک یا کودکان شما در نروژ این امکان را دارند که در هر زمانی که لازم بدانند با یک خط تلفن که ویژه حمایت از حقوق کودکان در خانه است(شماره تلفن 116111) تماس گرفته و از سازمان بارنه ورن کمک بخواهند. مثلا زمانی که کودک در خانواده اش خشونتی فیزیکی یا جنسی تجربه کند یا به هر دلیلی احساس خطر یا ناامنی کند، این امکان در اختیار او قرار داده شده تا در کسری از دقیقه و به سرعت از حمایت  های دولتی بهره مند شود.

شاید با خودتان بگویید این که موضوع بدی نیست. اینکه حقوق کودکان در یک جامعه محفوظ باشد و نهادی بصورت شبانه روزی در صورت لزوم به کمک کودکانی که در معرض خشونت یا ناامنی و هرگونه آسیب اجتماعی هستند بشتابد، اتفاقا موضوع بسیار خوبی ست اما شوربختانه مساله به همینجا ختم نمی شود چون ممکن است هر موضوع به ظاهر ساده و پیش و پا افتاده ای از نظر شما بعنوان پدر یا مادر موجب دردسرهای فراوانی برایتان شود و از آنجایی که در ابتدای مهاجرت یا بچه دار شدن در نروژ خیلی با موضوعاتی اینچنینی آشنا نیستید، ممکن است حتی به دوری شما از فرزند یا فرزندانتان برای همیشه ختم شود.

در سالهای اخیر و بویژه از سوی جمعیت مهاجر در نروژ، انتقادات و شکایات زیادی از سوی خانواده ها بر علیه این سازمان حمایتی مطرح شده است و در موارد زیادی با پوشش خبری روزنامه‌نگاران و انتقادات شدید در نروژ و حتی در سطح بین‌المللی، برخی پرونده‌های جداسازی اجباریِ کودک از خانواده در نهایت منجر به محکومیت دولت نروژ و سازمان بارنه‌ورن به عدم رعایت حقوق خانواده و کودک و نقض پیمان‌نامه حقوق کودک سازمان ملل متحد شده‌ است.

گزارش های سازمان های سلامت در نروژ در سال ۲۰۱۹ میلادی نشان می دهد که پرونده های مشابه زیادی از این دست علیه سازمان بارنه ورن وجود دارد که در نهایت با دخالت  دادگاه حقوق بشر (در شهر «استراسبورگ» فرانسه) به محکومیت این سازمان منجر شده است. از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۸۰ میلادی، تقریباً ۴۰۰۰ نفر از خانواده‌هایی که بچه‌های آنها توسط بارنه ورن جدا شده، اقامه دعوی حقوقی و طلب غرامت از دولت نروژ کردند که بیش از ۲۰۰۰ نفر آنها در این دعواهای حقوقی برنده شده و دولت نروژ مجموعاً مجبور به پرداخت غرامتی ۲۲۰ میلیون دلاری به این خانواده‌ها شده‌ است. از سال ۲۰۱۵ میلادی به بعد، دستکم در ۴۰ پرونده علیه دولت نروژ و سازمان بارنه ورن در دادگاه حقوق بشر اروپا اقامه دعوی شده‌ است و خانواده‌هایی که بچه‌هایشان توسط دولت نروژ به زور جدا شده اند، بارنه ورن را به دادگاه کشیده‌اند. حتی در برخی از این پرونده‌ها دولت نروژ به «دزدیدن کودکان از ملیت‌های دیگر» برای حل مشکل جمعیت پیر این کشور متهم شده ‌است.

اما در بیشتر پرونده ها والدین کودکان کار به جایی نمی برند چون چالش بزرگی که برای بیشتر خانواده ها در مسیر شکایت نامه ها و روند دادرسی و دادگاه در نروژ وجود دارد این است که به دلیل محرمانه بودن محتوای پرونده‌ها، سازمان بارنه‌ ورن در هیچ مصاحبه یا مناظره ای که مربوط به یک پرونده مشخص باشد، شرکت نمی‌کند و همین محرمانه بودن قانونی پرونده ها باعث شده که تقریبا در هیچ پرونده ای و از همان ابتدا، خبرنگاران و رسانه‌های عمومی امکان شنیدن و انعکاس نظر بارنه‌ ورن در مورد پرونده و بچه‌های جدا شده از خانواده‌ها را نداشته باشند و در نتیجه شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها در نروژ غالباً تنها به تحلیل در مورد محتوای پرونده‌ها بر مبنای شواهد خانواده‌های تحت تأثیر قرار گرفته اکتفا کنند.

اما شاید از خودتان بپرسید که چرا این موضوع برای خانواده های مهاجر در نروژ پررنگ تر از خود نروژی هاست؟ پاسخ این پرسش کمی پیچیده ولی در عین حال هم ساده است. بطور مثال، عامل تفاوت فرهنگی بی تاثیر در موارد گزارش شده نیست.

در یک فرهنگ خاص ممکن است تنبیه ملایم بدنی کودک حتی بدون آسیب جدی فیزیکی به بدن کودک و فقط برای متنبه کردن کودک امری عادی و رایج باشد و یا اینکه کودک در نزد دیگران بگوید که در خانه مادر یا پدرش برای اینکه او دست به کاری نزند، یکبار مثلا او را کتک زده اند یا حتی گوشش را کشیده اند یا دستش را فشرده اند و یا ضربه ای به سر او زده اند و از این قبیل موارد و ممکن است این امری خیلی جدی برای خانواده وی نباشد اما قطعا برای سازمان حمایت از حقوق کودکان در نروژ، چنین چیزی خطری جدی برای سلامت روانی کودک محسوب می شود. البته موارد گزارش شده تنها به محیط داخل خانه محدود نمی شود و به تجربه دیده شده است که مواردی که کودک در فضای بیرون از خانه و درمقابل دیگران تحقیر یا تنبیه شده است نیز بخش قابل توجهی از گزارشات مردمی به سازمان  بارنه ورن را تشکیل داده است.

برای آشنایی بیشتر شما خوانندگان سایت «زیرآسمان نروژ» و با توجه به اهمیت زیاد این موضوع برای خانواده ها در نروژ، در مطلب زیر نگاهی گذرا خواهیم داشت به یکی از پرونده های بارنه ورن در نروژ که اخیرا توسط شبکه NRK نروژ رسانه ای شده است.

پرونده جدایی یک پدر از سه فرزندش در نروژ به مدت ۱۵ سال

کوچکترین دختر «ادوین بولستاد» هفت ساله بود زمانی که در سال ۲۰۰۵ میلادی، سازمان بارنه ورن وی و کمی دیرتر دو فرزند بزرگتر دیگرش را به ظن اعمال خشونت خانوادگی در حق فرزندانش از وی جدا کرد. حالا شهرداری محل زندگی ادوین در پرونده جداسازی این پدر از دخترش محکوم شده و بایستی بخاطر جداسازی ناعادلانه دخترانش در مجموع ۱.۷ میلیون کرون به ادوین خسارت مالی پرداخت کند.

پس از این اتفاق، ادوین مجبور شد تا از منطقه محل سکونتش به نقطه ای دیگر کوچ کند. تلاش های این پدر برای احقاق حقش از جایی موثر و عملی می شود که در سال ۲۰۱۳ میلادی و با برگزاری یک کارزار اجتماعی با شرکت صدها از افرادی که در منطقه محل سکونت ادوین زندگی می کنند، شکایتی علیه سازمان بارنه ورن تنظیم می شود اما در همان سال سازمان بارنه ورن از تمامی اتهامات وارد شده تبرئه می شود اما امید پدر برای رسیدن به فرزندش به همینجا ختم نمی شود و در سال ۲۰۱۶ میلادی و با اقداماتی که به کمک شهردار جدید محل سکونتش و از سوی سازمان های نظارتی بر سازمان بارنه ورن انجام می شود، نهایتا سلامت روانی پدر و صلاحیت اخلاقی وی برای تربیت فرزندانش تایید می شود.

اما ماجرا چه بود؟ ماجرا از اینجا آغاز شد که در سال ۲۰۰۵ میلادی، ادوین-یک پدر مجرد به همراه سه فرزندش- به خانه ای نوساز در منطقه شهرداری Samanger در حوالی شهر «برگن» در غرب نروژ اسباب کشی می کنند. این اتفاق در زمانی بود که ادوین بخاطر مشکلات مالی همچنان از کمک های دولتی (سوسیال) برای اداره زندگی اش استفاده می کرد.

در یک روز، زندگی ادوین با یک ملاقات ساده از خانه اش کاملا عوض می شود. در این روز، یکی از افراد مسئول در اداره کار نروژ که اتفاقی شنیده بود فرزند کوچک ادوین در مدرسه اش گفته که او چیزی برای خوردن در خانه ندارد، برای بررسی این قضیه همراه با ادوین به خانه اش سر می زند. ادوین در این رابطه می گوید: «من به او خیلی اعتماد داشتم. من خیلی بی ریا درب یخچال خانه را برای وی باز کردم و به او گفتم نگاه کن ببین چیزی در یخچالم ندارم. یخچال کاملا خالی بود اما فقط بخاطر اینکه هنوز برای خرید کردن به بیرون نرفته بودم.» ادوین می افزاید: «اما همین کافی بود تا این فردی که به وی اعتماد داشت، مستقیما به اداره کار و رفاه اجتماعی نروژ (ناو) مراجعه کند و گزارش کند که فرزندان اوین چیزی برای خوردن در خانه ندارند!»

تنها در مدت کوتاهی بعد از ثبت این گزارش، مدیر و پزشک شهرداری محل سکونت ادوین به خانه وی می آیند و پس از جستجوی بی حاصل خانه (به گفته ی ادوین احتمالا برای پیدا کردن مشروبات الکلی و جمع آوری مدرکی برای اثبات دائم الخمر بودن وی) در نهایت هر سه فرزند وی را با خود به مراکز بهزیستی می برند. سازمان بارنه ورن همچنین معتقد بود که دختر کوچک ادوین مورد سوءاستفاده جنسی پدر واقع شده است. در تمام مدت محرومیت پدر از فرزندانش، تمامی ارتباطات بین پدر و فرزندانش توسط سازمان بارنه ورن با محدودیت  شدیدی همراه بود تا جایی که کوچکترین دختر ادوین که در آن زمان هفت ساله بود،در نخستین سال محرومیت از پدرش تنها سه  بار موفق به دیدن پدرش شد.

اگر مایل هستید در مورد سازمان بارنه ورن اطلاعات ببیشتری داشته باشید، در سایت رسمی سازمان بارنه ورن،اطلاعات کاملی از این سازمان و خدمات آن به زبانهای مختلف وجود دارد که نسخه فارسی آن در اینجا قابل مشاهده است.

—————————————————————————————————————————————————————-

نقدی بر خبر: بدون شک، در هر جامعه ای وجود سازمان های حمایتی در جهت رفاه و آسایش روانی افراد جامعه و دفاع از حقوق فردی و اجتماعی (از کودک گرفته تا زن و مرد بالغ) یکی از مهمترین و ضروری ترین ساز و کارهاست اما آنچه مهمتر است این است که تا حد امکان از وجود تخصص های لازم و نیروی انسانی کارآمد و متخصص در این زمینه استفاده شود تا هم امکان سوءاستفاده احتمالی از این ساز و کار به حداقل برسد و هم اینکه پرونده هایی از این دست به سادگی و به این راحتی اینگونه به چنین سرنوشت تلخی ختم نشوند.

آنچه امروزه بسیاری از سازمان های دولتی نروژ از جمله سازمان کار و رفاه اجتماعی(ناو) یا همین سازمان حمایت از حقوق کودکان( بارنه ورن) از آن رنج می برند، عدم وجود نیروی انسانی آموزش دیده و باتجربه در بررسی و پردازش درست و بموقع پرونده هاست. جایی که فارغ از داشتن امکانات و تجهیزات کافی و لازم برای انجام وظیفه، داشتن تجربه و تخصص لازم در آن زمینه است که حرف اول را می زند.

نکته بعدی، عدم همکاری لازم از سوی سازمان بارنه ورن در روند بررسی پرونده ها به دلیل منع قانونی پیرامون محرمانه بودن محتویات پرونده هاست که موجب می شود در برخی پرونده ها حتی علیرغم عدم وجود مدارک و مستندات لازم جهت اثبات اتهام وارد شده، امکان کالبدشکافی موضوع در مراحل اولیه بسیار دشوار و زمانبر شود.

نکته دیگری که حائز اهمیت است این است که در بسیاری موارد آسیب های روانی فرزندانی که از خانواده خود جدا می شوند لزوما از ماندن در کنار خانواده هایشان کمتر نیست. براساس اطلاعات سازمان آمار نروژ در سال ۲۰۱۷ میلادی، تنها در حدود ۱۷ درصد از کل پرونده های بارنه ورن، دلایل اصلی جداسازی فرزندان از خانواده به علل سوءاستفاده های فیزیکی،جنسی،روانی و یا مسائل مربوط به مصرف مواد مخدر یا الکلیسم بوده است و در ۸۳ درصد مابقی، چنین دلایلی گزارش نشده است و این موضوع بدان معناست که در پرونده هایی که دلایل جداسازی مشخص و روشن و قابل دفاع نیستند، امکان اینکه کودکان در معرض اختلالات روانی بیشتری در مراکز بهزیستی و پرورشگاه ها قرار گیرند به مراتب بیشتر و جدی تر خواهد بود.

نکته آخر هم اینکه در بسیاری از کمونها یا مناطق شهرداری در نروژ، هیچگونه استاندارد کیفیتی خاصی برای روند بررسی و تحقیقات وجود ندارد و تقریبا هر شهرداری بصورت کاملا متفاوت از شهرداری دیگر عمل می کند که این موضوع خود به پیچیدگی هرچه بیشتر روند دادرسی پرونده ها می انجامد.

منابع و پیوندهای مربوط:

https://www.nrk.no/vestland/barnevernet-tok-barna-uten-grunn_-_-jeg-mistet-hele-oppveksten-deres-1.15001677

https://www.nrk.no/vestland/knusande-rapport-mot-barnevernet-i-samnanger_-_-ei-totalsvikt-1.14993512

https://forskning.no/barn-og-ungdom/stor-rapportbarnevernet-er-for-darlige-pa-a-dokumentere-hva-de-gjor/1599867

https://www.dagensmedisin.no/artikler/2019/06/14/vet-vi-egentlig-hva-som-foregar-i-barnevernet/

سایت رسمی سازمان بارنه ورن

صفحه سازمان بارنه ورن در سایت رسمی دولت نروژ

همه آنچه درباره بچه دار شدن در نروژ باید بدانید

نگاهی به نظام بهداشت و درمان دولتی در نروژ

صفحه اینستاگرام «زیرآسمان نروژ»

برگردان فارسی، نگارش، تهیه و تنظیم: زیرآسمان نروژ

درصورتی که قصد به اشتراک گذاری این مطلب را دارید، لطفا مطلب را بدون ذکر منبع در جایی کپی نکنید. هرکدام از ما با رعایت حقوق نویسنده می توانیم به غنای فرهنگ «کپی رایت» در ایران کمک کنیم.