۸ مارچ سال ۲۰۱۷ میلادی: اخراج پناهجوی ایرانی از نروژ به ایران

زیرآسمان نروژ: «لیلا بیات» مهاجر ایرانی که در دسامبر سال ۲۰۰۹ میلادی بعنوان پناهجو وارد نروژ شده بود و سالها در کشور نروژ اقامت داشت، در روز هشتم ماه مارچ سال ۲۰۱۷ میلادی (روز بین المللی زن) بخاطر آنچه اداره مهاجرت نروژ آن را نقض قوانین پناهندگی و ارائه پرونده ساختگی پناهجویی نامید،توسط نیروهای پلیس اداره مهاجرت بازداشت و سپس به ایران اخراج شد.

لیلا در خصوص پرونده‌اش به سازمان حقوق بشر ایران گفت: «من عیناً مشکلم را به آنها گفتم ولی دولت نروژ ۷ بار به پرونده من منفی داد و مدارکی که ارائه کردم را قبول نکرد. آنها می‌گفتند حکم دادگاه، حکم جلب، گواهی وکیل و هرچه من از ایران به ایشان ارائه می‌کردم ساختگی است و کیس من دروغ است. می‌گفتند کارشناس ما در سفارت نروژ در ایران مدارک من را بررسی کرده و گفته چنین حکمی در ایران اجرا نمی‌شود. در نهایت هم به من دو سال ترک خاک کل اروپا را دادند و من را از پسر سیزده ساله‌ام جدا کردند و به ایران دیپورت کردند.»

لیلا بیات در سال ۱۳۸۶ خورشیدی به همراه سه تن از دوستانش هنگام برگشتن از یک میهمانی دوستانه به دلیل شرب خمر بازداشت و در نهایت در دادسرای ارشاد ناحیه ۲۱ به ۸۰ ضربه شلاق محکوم شده بودند. لیلا در این زمینه می گوید: «سال۸۶، وقتی از یک میهمانی برمی گشتم، پلیس ماشین مان را متوقف کرد. ما را به کلانتری منتقل کردند و شب اول در بازداشتگاه ماندیم. روز بعد جمعه بود و شب دوم را هم در بازداشتگاه وزرا گذراندیم. در جریان بازجویی اعتراف کردیم که الکل مصرف کرده ایم و دادگاه برای هر کدام از ما ۸۰ ضربه شلاق حکم صادر کرد». وی و دوستانش که هرکدام با ۷ میلیون تومان وثیقه آزاد شده بودند تا دو سال و نیم تلاش کردند که حکم صادره را تغییر دهند. مادر لیلا در جریان پی گیری پرونده، تلاش کرد تا حکم شلاق را به جریمه نقدی تبدیل کند اما موفق نشد.

لیلا در این زمینه می گوید: «گفتند احکامی که بر اساس شرع و فقه صادر شده، مثل حکم شرب خمر، قابل تغییر نیستند». لیلا پس از ناامیدی از ایجاد تغییر در حکم پرونده، تصمیم به ترک ایران و پناهندگی به کشور نروژ می گیرد. وی در مورد این تصمیم خود می گوید: «دریافت این حکم،فشار روانی زیادی برایم ایجاد کرده بود چون احساس مجرم بودن نداشتم و همه عمرم شهروند خوبی بودم. شما هم می دانید مصرف مشروب در غالب میهمانی هایی که در ایران برگزار می شود، یک امر عادی و معمول است

.» لیلا در دسامبر سال ۲۰۰۹ میلادی به همراه پسر ۵ ساله‌اش- «مانی» – به کشور نروژ مهاجرت می‌کند و تقاضای پناهندگی خود را مطرح می‌کند. لیلا مدارک و کپی حکم دادگاه را به مسوولان اداره مهاجرت نروژ نشان می دهد اما در پاسخ به وی می گویند که برگه ها کپی هستند و ممکن است جعلی باشند. او به مدت هشت سال درگیر پرونده اش در اداره مهاجرت این کشور می شود و تلاش می کند تا اقامت بر اساس پناهندگی بگیرد اما پرونده پناهجویی وی بارها توسط مقامات اداره مهاجرت نروژ رد می‌شود.

وی در این زمینه می گوید: «از همان روزهای اول به من اجازه کار نداده و با من مثل یک مجرم و دروغ گو برخورد کردند. گفتند تو مدارک جعلی ارایه داده ای و خلاف قوانین کشور نروژ عمل کرده­ای و همین که الان در زندان نیستی، باید خدا را شکر کنی.» وی در مورد پاسخ اداره مهاجرت نروژ به پرونده اش می افزاید که در طول هشت سال گذشته بارها خطاب به من نوشتند: «ما می دانیم شلاق نقض حقوق بشر است اما در عین حال بر این باوریم که تو در این مورد به اداره مهاجرت دروغ می گویی».

لیلا بیات از سال ۲۰۰۹ میلادی تا زمان پیش از اخراجش همراه با پسرش در شهر کوچک Steinkjer در شمال شهر «ترونهایم» نروژ زندگی می کردند. فرد همزی با لیلا- «بابک ترکی» – که سالهاست که در نروژ زندگی می کند، درسال ۲۰۱۳ میلادی برای اجازه اقامت الحاق به خانواده اقدام کرد و توانست در نروژ در کنار مانی بماند. مدتها پیش از اخراج لیلا بیات و در جریان دادخواهی وی از حکم صادره، «محمد مصطفایی» -وکیل ایرانی و فعال حقوق بشری مقیم در نروژ که خود نیز سالها پیش از ایران متواری و به نروژ پناه آورده بود- پرونده شکایت لیلا بیات را از سازمان حمایت از پناهجویان نروژ NOAS دریافت کرد و آن را به دقت مورد بررسی قرار داد.

مصطفایی عقیده داشت که اداره مهاجرت نروژ تفسیر نادرستی از مدارک قانونی ارائه شده توسط لیلا بیات کرده و به اشتباه آنها را مغایر با قوانین اسلامی عملی در ایران قلمداد کرده است. مصطفایی همچنین خاطر نشان کرده بود که وکیل لیلا بیات در ایران نیز صحت و اعتبار مدارک ارائه شده که در سازمان قضایی ایران هم به ثبت رسیده بود را تایید کرده بود.

۱۹ سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی: اجرای حکم ۸۰ ضربه شلاق در ایران

لیلا بیات-پناهجوی ایرانی اخراج شده از نروژ- روز سه شنبه -نوزدهم سپتامبر ۲۰۱۷ میلادی- بخاطر حکمی که بخاطر آن از ایران به نروژ پناه آورده بود- یعنی حکم شلاق بخاطر مصرف مشروبات الکلی-  ۸۰ ضربه شلاق را در ایران متحمل شد. بنا به اطلاع سازمان حقوق بشر ایران، ساعت یک بعد از ظهر سه‌شنبه 28 شهریور ماه حکم ۸۰ ضربه شلاق «لیلا بیات» در شعبه 3 اجرای احکام دادسرای ارشاد به اجرا درآمد.

لیلا بیات می گوید بعد از بازگشت به ایران، گرچه به او کاری نداشتند اما وقتی خواسته است مدارک توقیف شده اش را آزاد کند، گیر افتاده است. لیلا در این زمینه می گوید: «پاسپورتم را می خواستم تا وثیقه ام را آزاد کنم و حساب بانکی مسدود شده ام را به کار بیاندازم. رفتم مراجعه کردم و آن ها گفتند باید حکمت را اجرا کنیم.»

وی پس از این اتفاق در گفتگو با سازمان حقوق بشر ایران گفت: «من قبل از اینکه به ایران برگردم و حکمم اجرا شود خیلی خشمگین بودم که چرا باید این اتفاقات بیافتد و من از مملکت خودم فراری باشم. ولی اکنون بیشتر از دست دولت نروژ عصبانی هستم. اینجا قانونی داشت که ما به خاطر رعایت نکردن آن محکوم شدیم، ولی من به دولت نروژ پناه آورده بودم و فکر می‌کردم می‌توانم آنجا در امنیت باشم.»

 «محمود امیری‌مقدم» ،سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران در این خصوص گفت: «این مایه تأسف است که مقامات کشوری مثل نروژ، که به خاطر احترام به حقوق بشر و به‌ویژه حقوق زنان در دنیا شهرت دارد، حاضر به پناه دادن به زنی که ازحکم شلاق در ایران فرار کرده نشدند و او را دوباره به ایران بازگرداندند.

در این پرونده مقامات نروژ وظیفه انسانی و حقوقی خود را به خوبی انجام ندادند و در بهترین وجه، بدون اطمینان کامل از اینکه لیلا در صورت بازگشت به ایران مورد رفتار غیر انسانی قرار نمی‌گیرد، او را به ایران فرستادند. شواهد زیادی وجود داشت که حکم شلاق لیلا واقعی بوده ولی مقامات نروژ توجهی به این شواهد نکردند. مسولیت نخست حکم غیر انسانی ۸۰ ضربه شلاق که در مورد لیلا اجرا شد بر عهده حکومت ایران است ولی مقامات نروژ هم می‌بایستی سهم خود را در مسولیت قبول کنند و در قبال آن پاسخگو باشند.»

 واکنش سازمان های حقوق بشری در نروژ پس ازاجرای حکم شلاق در ایران

انتشار خبر شلاق خوردن لیلا بیات در نروژ-کشوری که بر اساس قانون و عهدنامه بین المللی متعهد به رعایت قوانین حقوق بشری پناهجویان است-بیشتر از همه داد سازمان های حقوق بشری و حمایت از پناهجویان را درآورد. دادوهوارهایی که شاید کمی دیر به هوا بلند شده باشند اما نشان از پیگیری جدی این موضوع و امکان همکاری برای برگرداندن این پناهجوی ایرانی به نروژ را دارند.  Gerhard Folkvord از مشاورین سازمان حقوق بشری در نروژ می گوید: «این اتفاق می افتد چون در سالهای اخیر سازمانهای نروژی بصورت ابتدا به ساکن با هر فرد پناهجویی که به نروژ می آید،بعنوان یک دروغگو رفتار می کنند. این مدیریت سیاسی دولت نروژ در سالهای اخیر بوده است.»

۲۴ سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی: دیدار «لیلا بیات» با سفیر نروژ در ایران و ارائه مدارک مربوط به شرب خمر و شلاق 

پس از رسانه ای شدن خبر مربوط به شلاق خوردن لیلا بیات – پناهجوی ایرانی اخراج شده از نروژ- و انتشار گسترده عکسها و ویدیوهای مربوط به این اتفاق، شورای تجدید نظر اتباع بیگانه در نروژ UNE مسئولیت رسیدگی به این پرونده را برعهده گرفت.

در روز یکشنبه ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی، لیلا بیات به اتفاق وکیل ایرانی اش و همچنین با  حضور وکیل نروژی اش- Preben Kløvfjell – که از راه «اسکایپ» از شهر اسلو در نروژ در این دیدار حضور داشت،تمامی مدارک و مستندات مربوط به شرب خمر و شلاق خوردنش را به سفارت نروژ در تهران ارائه داد.

در پایان این دیدار که ۵ ساعت به درازا انجامید، هر دو وکیل ایرانی و نروژی لیلا از احتمال واکنش دولت ایران و تشدید مجازات موکل شان در ایران در پی رسانه ای شدن عکسها و ویدیوها ابراز نگرانی کردند. وکیل نروژی لیلا که از سازمان UNE درخواست تجدیدنظر در حکم اخراج لیلا از نروژ را کرده است در گفتگوی کوتاهی با شبکه TV2 نروژ ضمن ابراز رضایت از روند واکنش سازمانها و نهادهای نروژی نسبت به این پرونده گفت که امیدوار است اداره مهاجرت نروژ نیز با اولویت دادن به این پرونده،روند رسیدگی به آن را در مدت زمان خواسته شده سرعت ببخشد وی افزود که «ما فکر می کنیم که این یک مورد اضطراری ست و نیاز به اولویت گذاری دارد.»

از آنجایی که حکم اخراج لیلا بیات از نروژ در ماه مارچ سال جاری میلادی،بر اساس نظر کارشناسان سفارت نروژ در تهران در پاسخ به درخواست اداره مهاجرت نروژ مبنی بر اعلام نظر در مورد پرونده بوده است،این اکنون وظیفه سفارت نروژ در تهران است که با استناد به مدارک ارائه شده اخیر مجددا نظر کارشناسی خود را به سازمان UNE در نروژ اعلام کند. شایان ذکر است که کارشناسان سفارت نروژ در تهران پیشتر در مورد پرونده پناهندگی لیلا بیات در نروژ به اداره مهاجرت نروژ اعلام کرده بودند که  مدارک ارائه شده پناهندگی وی ساختگی و جعلی ست و وی می تواند آزادانه و بدون هیچ عواقب کیفری احتمالی به ایران بازگردد.

۱۳ اکتبر سال ۲۰۱۷ میلادی: بازگشت «لیلا بیات» به نروژ

 صبح روز-سیزدهم اکتبر سال ۲۰۱۷ میلادی- لیلا بیات – پناهجوی ایرانی اخراج شده از نروژ که پس از بازگشت به ایران متحمل ۸۰ ضربه شلاق شده بود- وارد فرودگاه شهر اسلو در نروژ شد. ظاهرا پس از شکایات وکیل نروژی لیلا و رایزنی های انجام شده بین سفارت نروژ در ایران با  شورای تجدید نظر اتباع بیگانه در نروژ UNE تصمیم گرفته شد که وی تا زمان رسیدگی نهایی به پرونده در نروژ نزد همزی و فرزندش بماند. لیلا پس از ورود به نروژ گفت که از اینکه نزد همزی و فرزندش بازمی گردد خوشحال است ولی بسیار احساس خستگی می کند و نیاز به قدری استراحت دارد. ویدیوی گفتگو با این پناهجوی ایرانی در زمان ورود به فرودگاه اسلو در اینجا قابل مشاهده است.

اعلام این خبر و همچنین انتشار عکسها و ویدیوهای منتشرشده از جراحات و آثار کبودی ناشی از شلاق خوردن وی توسط دوست روزنامه نگارش که مقیم در نروژ است- «لیلا سعادتی» -موجب شد تا رسانه های نروژی موج بزرگی از انتقادات را متوجه اداره مهاجرت نروژ و همچنین سازمانهای حقوق بشری و دفاع از حقوق انسانی پناهجویان بخاطر نقض آشکار قوانین پناهندگی و حقوق بشری در نروژ کنند. شبکه تلویزیونی TV2 نروژ گزارش مفصلی از داستان دردناک لیلا بیات را در اینجا منتشر کرد. در ویدیوی دلخراشی که در کنار این گزارش خبری منتشر کرد، فلش انتقادات متوجه مسئولین اداره مهاجرت نروژ و سازمان های حقوق بشری و حمایت از پناهجویان در نروژ در زمینه امکان احتمال وقوع اشتباه در حکم اخراج این پناهجوی ایرانی از نروژ به ایران  شده است.

***

نقدی بر خبر: همه می دانیم که درخواست های پناهجویی در حالت کلی می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد.عده ای به دلایل سیاسی و مذهبی و بخاطر در خطر بودن جان خود یا خانواده شان در وطن،عده ای نه بخاطر ترس از جان اما به دلایل محدودیت های شدید و طاقت فرسا در آزادی های اجتماعی و فرهنگی و بخاطر دستیابی به سطحی مطلوب از یک زندگی آرام و بی دردسر بر اساس باورها یا گرایش های فردی شان،عده ای هم نه بخاطر خطرات جانی یا مالی و نه بخاطر فشارهای اجتماعی بلکه صرفا برای ایجاد تغییر در روند معمول یک زندگی و شاید یک ماجراجویی ساده تقریبا بدون هدف و شاید تنها به قصد سوارشدن بر روی موج مهاجرت و پرتاب شدن به سمت نقطه ای نامعلوم.

فشار بیش از حد و کنترل نشده و نگرانی و درماندگی عمده ی پناهجویان برای موفقیت در روند پناهندگی،همواره به داستانهای چالش برانگیزی منتهی می شود. داستان ها و پرونده هایی که با گرفتارشدن در شبکه ها و باندهای مخوف قاچاق انسان،سرشار از تناقض،دروغ و بی صداقتی هستند و یا حتا در صورت قبولی و پس از گذر سالها اقامت در کشور جدید همچنان احتمال بالقوه بازگشت به نقطه اول و بازگشت یا اخراج به وطن را دارند.

افزایش تقاضا و رشد چشمگیر این پرونده های ساختگی و رونق این کسب و کار غیرقانونی در آنسوی مرزها همگی بخودی خود موجب می شوند که به قول معروف، خشک و تر همه با هم بسوزند و گاها خیلی ساده و با کمی پیچیدگی معمول در کیس های ارائه شده نزد سیستم مهاجرتی و قضایی کشور جدید، ناحق جای حق بنشیند و بدین ترتیب پرونده هایی نظیر این پرونده (که قطعا نخستین و آخرین آنها نیز نیست و نخواهد بود) دستکم از حیث انسانی و صرفنظر از دخالت در روند قانونی سیستم قضایی یک کشور و درستی یا نادرستی حکم صادره، همچنان در صدر فهرست پرونده های تاسف برانگیز پناهندگی قرار بگیرند.

البته شایان ذکر است که در مورد این پرونده،اکنون روال قانونی بررسی شرایط پرونده توسط اداره مهاجرت و سازمان رسیدگی به شکایات مهاجرت در داخل نروژ در حال انجام است تا در صورت محرز شدن مجازات انجام شده در ایران و اثبات اشتباه احتمالی صورت گرفته در زمینه اخراج یک پناهجو از نروژ،زمینه های لازم برای بازگشت وی به نروژ انجام شود.درصورت دریافت اخبار جدیدتر،این مطلب در همینجا بروز خواهد شد.

خبر بروز شده:

محکومیت دولت نروژ در پرونده پناهجوی ایرانی

   منابع و پیوندهای مربوط:

http://www.tv2.no/a/9385065/

http://www.vg.no/nyheter/utenriks/iran/leila-36-fikk-avslag-paa-asylsoeknaden-tirsdag-ble-hun-pisket-80-ganger/a/24146042/

http://www.utrop.no/Nyheter/Innenriks/31603

http://www.tv2.no/nyheter/9376904/

https://iranhr.net/fa/articles/3068/

https://www.nrk.no/trondelag/_-politikken-er-lagt-opp-til-at-det-er-a-avslore-logn-og-fa-folk-ut-av-landet-som-gjelder-1.13700410

https://www.nrk.no/norge/norge-domt-for-brudd-pa-torturforbud-i-leila-saken-1.14961561

صفحه اینستاگرام «زیرآسمان نروژ»

برگردان فارسی، نگارش، تهیه و تنظیم: زیرآسمان نروژ

درصورتی که قصد به اشتراک گذاری این مطلب را دارید، لطفا مطلب را بدون ذکر منبع در جایی کپی نکنید. هرکدام از ما با رعایت حقوق نویسنده می توانیم به غنای فرهنگ «کپی رایت» در ایران کمک کنیم.